Dậy thì là giai đoạn trẻ có thể tăng trưởng chiều cao vượt bậc – nhưng không phải bạn nhỏ nào cũng được phát triển chiều cao tối đa trong giai đoạn này.
Chiều cao của mỗi người phụ thuộc vào 3 yếu tố chính:
1/ Di truyền (gen): Quy định khoảng chiều cao tiềm năng.
2/ Dinh dưỡng – vận động – giấc ngủ: Tối ưu tiềm năng chiều cao đó.
3/ H.o.r.m.o.n.e tăng trưởng (GH) và h.o.r.m.o.n.e giới tính (Estrogen/Testosterone): Là yếu tố quyết định tốc độ và thời điểm tăng trưởng.
Khi vào dậy thì, cơ thể bắt đầu tiết nhiều h.o.r.m.o.n.e tăng trưởng và h.o.r.m.o.n.e giới tính hơn.
Các h.o.r.m.o.n.e này kích thích sụn tăng trưởng (growth plate) ở xương dài phát triển nhanh, giúp trẻ vọt chiều cao rõ rệt trong thời gian ngắn (thường 1–2 năm).
Tuy nhiên, sau dậy thì, các mảng tăng trưởng sẽ dần đóng lại, xương ngừng dài thêm → chiều cao không tăng nữa.
Nếu bỏ lỡ giai đoạn dậy thì mà không có chế độ chăm sóc phù hợp (ăn uống, ngủ nghỉ, vận động, bổ sung vi chất...), thì trẻ rất khó đạt chiều cao tối ưu về sau.
Nhiều trẻ vào dậy thì quá sớm (8–9 tuổi), nhưng ba mẹ không phát hiện kịp thời nên kết thúc tăng trưởng sớm hơn tuổi thật → thấp hơn chuẩn.